0.1 tataḥ
praviśaty
alaṃkṛtaḥ
sa-harṣaḥ
siddhārthakaḥ
1
jaadi jala-da-ṇīlo kesavo kesi-ghādī
jaadi a jaṇa-diṭhṭhī-candamā candautto
jaadi jaaṇa-kajjaṃ jāva kāūṇa savvaṃ
paḍihada-para-pakkhā ajja-cāṇakka-ṇīdī
1b
jayati jala-da-nīlaḥ keśavaḥ keśi-ghātī
jayati ca jana-dṛṣṭi-candramāś candraguptaḥ
jayati jayana-kāryaṃ yāvat kṛtvā sarvaṃ
pratihata-para-pakṣā ārya-cāṇakya-nītiḥ
2
saṃdāve tāresāṇaṃ gehūsave suhāattāṇaṃ
hiaa-ṭhṭhidāṇaṃ vihavā virahe mittāṇaṃ dūṇandi
2b
santāpe tāreśānāṃ gehotsave sukhāyamānānām
hṛdaya-sthitānāṃ vibhavā virahe mitrāṇāṃ dūnayanti
siddhā
2.6 upasṛtya
2.7 kahaṃ
samiddhatthao
2.8 avi
suhaṃ
pia-vaassassa
2.7b kathaṃ
samiddhārthakaḥ
2.8b api
sukhaṃ
priya-vayasyasya
samiddhā
2.10 vaassa
kudo
me
suhaṃ
jeṇa
tumaṃ
cira-ppavāsa-paccāgado
vi
ajja
ṇa
me
gehaṃ
āacchasi
2.10b vayasya
kuto
me
sukhaṃ
yena
tvaṃ
cira-pravāsa-pratyāgato
'py
adya
na
me
geham
āgacchasi
siddhā
2.11 pasīdadu
vaasso
2.12 diṭhṭha-metto
evva
ajja-cāṇakkeṇa
āṇatto
hmi
jaha
siddhatthaa
gaccha
edaṃ
piodanta
devassa
candasiriṇo
ṇivedehi
tti
2.13 tado
edassa
ṇivedia
evvaṃ
aṇubhūda-patthiva-ppasādo
ahaṃ
pia-vaassaṃ
pekkhiduṃ
tuha
evva
gehaṃ
calido
hmi
2.11b prasīdatu
vayasyaḥ
2.12b dṛṣṭa-mātra
eva
ārya-cāṇakyenā^jñapto
'smi
yathā
siddhārthaka
gaccha
imaṃ
priyodantaṃ
devasya
candraśriye
nivedaye^ti
2.13b tata
etasmai
nivedyai^vam
anubhūta-pārthiva-prasādo
'haṃ
priya-vayasyaṃ
prekṣituṃ
tevai^va
gehaṃ
calito
'smi
samiddhā
2.14 vaassa
jadi
me
suṇidavvaṃ
bhodi
tado
kahehī
kiṃ
taṃ
piaṃ
jaṃ
pia-daṃsaṇassa
candasiriṇo
ṇivedidaṃ
2.14b vayasya
yadi
me
śrotavyaṃ
bhavati
tataḥ
kathaya
kiṃ
tat
priyaṃ
yat
priya-darśanāya
candraśriye
niveditam
siddhā
2.15 vaassa
kiṃ
tuha
vi
a-suṇidavvaṃ
atthi
tā
ṇisāmehi
2.16 atthi
dāva
cāṇakka-ṇīdi-mohida-madiṇā
malaakedu-hadaeṇa
ṇikkāsia
rakkhasaṃ
hadā
cittavamma-ppamuhā
ppahāṇā
pañca
patthivā
2.17 tado
a-samikkha-kārī
eso
durāāro
tti
ujhjhia
malayakea-kaḍaa-bhūmiṃ
kusaladāe
bhaa-vilola-sesa-saiṇika-parivāresu
sakaṃ
sakaṃ
visaaṃ
sa-bhaaṃ
ppatthidesu
pātthivesu
ṇivviṇṇa-hiaesu
saala-sāmantesu
bhaddabhaṭṭa-purisadatta-ḍiṅgarāda-balottarāasaṇe-bhāgurāaṇa-rohida-kkhavijaa-vamma-ppamuhehiṃ
saṃjamia
gihīdo
amaakedu
2.15b vayasya
kiṃ
tavā^py
a-śrotavyam
asti
tan
niśāmaya
2.16b asti
tāvac
cāṇakya-nīti-mohita-matinā
malayaketu-hatakena
niṣkāsya
rākṣasaṃ
hatāś
citravarma-pramukhāḥ
pradhānāḥ
pañca
pārthivāḥ
2.17b tato
'-samīkṣya-kāry
eṣa
durācāra
ity
ujjhitvā
malayaketu-kaṭaka-bhūmiṃ
kuśalatāyai
bhaya-vilola-śeṣa-sainika-parivāreṣu
svakaṃ
svakaṃ
viṣayaṃ
sa-bhayaṃ
prasthiteṣu
pārthiveṣu
nirviṇṇa-hṛdayeṣu
sakala-sāmanteṣu
bhadrabhaṭa-puruṣadatta-ḍiṅgarāta-balagupta-rājasena-bhāgurāyaṇa-rohitākṣa-vijayavarma-pramukhaiḥ
saṃyamya
gṛhīto
malayaketuḥ
samiddhā
2.18 vaassa
bhaddabhaṭa-ppamuhā
kila
devassa
candauttassa
avarattā
malaakeduṃ
samasmidā
tti
loe
mantīadi
2.19 tā
kiṃ
ṇimitaṃ
kukavi-kida-ṇāḍaassa
via
aṇṇaṃ
muhe
aṇṇaṃ
ṇivvahaṇe
2.18b vayasya
bhadrabhaṭa-pramukhāḥ
kila
devāc
candraguptād
aparaktā
malayaetuṃ
samāśritā
iti
loke
mantrayate
2.19b tat
kiṃ
nimittaṃ
kukavi-kṛta-nāṭakasye^vā^nyan
mukhe
'nyan
nirvahaṇe
siddhā
2.20 vaassa
deva-gadīe
via
a-suṇida-gadīe
ṇamo
ajja-cāṇakka-ṇīdīe
2.20b vayasya
daiva-gatyā
ivā^'-śruta-gatyai
nama
ārya-cāṇakya-nītyai
samiddhā
2.21 tado
tado
2.21b tatas
tataḥ
siddhā
2.22 tado
pabhūda-sāra-sāhaṇa-samedeṇa
ido
ṇikkamia
ajja-cāṇakkeṇa
paḍivaṇṇa-rāa-loaṃ
a-sesaṃ
mileccha-balaṃ
2.22b tataḥ
prabhūta-sāra-sādhana-sametene^to
niṣkramyā^rya-cāṇakyena
pratipanna-rāja-lokam
a-śeṣaṃ
mleccha-balam
samiddhā
2.23 vaassa
kahiṃ
taṃ
2.23b vayasya
kutra
tat
siddhā
2.24 jahiṃ
ede
2.24b yatrai^te
3
adisaa-gurueṇa dāṇa-dappeṇa dantī
sa-jala-jala-da-līlām uvvahanto ṇadanti
kasa-pahara-bhaeṇa jāa-kampo^ttaraṅgā
gihida-jaaṇa-saddā-saṃpaante turaṅgā
3b
atiśaya-gurukeṇa dāna-darpeṇa dantinaḥ
sa-jala-jala-da-līlām udvahanto nadanti
kaśā-prahāra-bhayena jāta-kampo^ttaraṅgāḥ
gṛhīta-jayana-śabdāḥ saṃpatanti turaṅgāḥ
samiddhā
3.1 vaassa
edaṃ
dāva
ciṭhṭhadu
3.2 tahā
savva-loa-paccakkhaṃ
ujjhiā^hiāro
ciṭhṭhia
ajja-cāṇakko
kiṃ
puṇo
vi
taṃ
evva
manti-padaṃ
ārūḍho
3.1b vayasya
etat
tāvat
tiṣṭhatu
3.2b tathā
sarva-loka-pratyakṣam
ujjhitā^dhikāraḥ
sthitvā
ārya-cāṇakyaḥ
kiṃ
punar
api
tad
eva
mantri-padam
ārūḍhaḥ
siddhā
3.3 adiimuddho
si
dāṇīṃ
tumaṃ
jo
amacca-rakkhaseṇa
vi
aṇavagāhia-puvvaṃ
ajja-cāṇakka-caridaṃ
avagāhiduṃ
icchasi
3.3b atimugdho
'sī^dānīṃ
tvaṃ
yad
amātya-rākṣasenā^py
anavagāhita-pūrvam
ārya-cāṇakya-caritam
avagāhitum
icchasi
samiddhā
3.4 vaassa
amacca-rakkhaso
saṃpadaṃ
kahiṃ
3.4b vayasya
amātya-rākṣasaḥ
sāṃprataṃ
kutra
siddhā
3.5 tassiṃ
bhaa-vilole
vaḍḍhamāṇe
malaakedu-kaḍaādo
ṇikkamia
udumbhara-ṇāmaheeṇa
careṇa
anusandhijjamāṇo
imaṃ
pāḍalīuttaṃ
āado
tti
ajja-cāṇakkassa
ṇivedidaṃ
3.5b tasmin
bhaya-vilole
vardhamāne
malayaketu-kaṭakān
niṣkramyo^dumbara-nāmadheyena
careṇā^nusandhīyamāna
idaṃ
pāṭalīputram
āgata
ity
ārya-cāṇakyāya
niveditam
samiddhā
3.6 vaassa
tahā
ṇāma
amacca-rakkhaso
ṇanda-rajja-paccāṇaaṇe
kida-vvavasāo
ṇikkamia
saṃpadaṃ
a-kida-ttho
puṇo
vi
imaṃ
pāḍaliuttaṃ
āado
evva
3.6b vayasya
tathā
nāmā^mātya-rākṣaso
nanda-rājya-pratyānayane
kṛta-vyavasāyo
niṣkramya
sāṃpratam
a-kṛtā^rthaḥ
punar
apī^daṃ
pāṭaliputram
āgata
eva
siddhā
3.7 vaassa
takkemi
candaṇadāsa-siṇeheṇa
tti
3.7b vayasya
tarkayāmi
candanadāsa-snehene^ti
samiddhā
3.8 vaassa
candaṇadāsassa
mokkhaṃ
via
pekkhāmi
3.8b vayasya
candanadāsasya
mokṣam
iva
prekṣe
siddhā
3.9 kudo
se
adhaṇṇassa
mokkho
3.10 so
kkhu
saṃpadaṃ
ajja-cāṇakassa
āṇattīe
duvehiṃ
ahmehiṃ
vajjha-ṭhṭhāṇaṃ
pavesia
vāvādaidavvo
3.9b kuto
'syā^dhanyasya
mokṣaḥ
3.10b sa
khalu
sāṃpratam
ārya-cāṇakyasyā^jñaptyā
dvābhyām
āvābhyāṃ
vadhya-sthānaṃ
praveśya
vyāpādayitavyaḥ
samiddhā
3.11 sa-krodham
3.12 kiṃ
ajja-cāṇakkassa
ghādaa-jaṇo
aṇṇo
ṇa
tthi
jeṇa
ahme
īdisesu
adi-ṇisaṃsesu
ṇioesu
ṇioedi
3.12b kim
ārya-cāṇakyasya
ghātaka-jano
'nyo
nā^sti
yenā^vām
īdṛśeṣu
ati-nṛśaṃseṣu
niyogeṣu
niyojayati
siddhā
3.13 vaassa
ko
jīva-loe
jīvidu-kāmo
ajja-cāṇakkassa
āṇatiṃ
paḍiūledi
3.14 tā
ehi
caṇḍāla-vesa-dhāriṇā
bhavia
candaṇadāsaṃ
vajjha-ṭhṭhāṇaṃ
ṇaema
3.13b vayasya
ko
jīva-loke
jīvitu-kāma
ārya-cāṇakyasyā^jñaptiṃ
pratikūlayati
3.14b tad
ehi
caṇḍāla-veśa-dhāriṇau
bhūtvā
candanadāsaṃ
vadhya-sthānaṃ
nayāvaḥ
3.15 ityubhau
niṣkrāntau
3.16 tataḥ
praviśati
rajjuh-astaḥ
puruṣaḥ
4
chag-guṇa-saṃjoa-diḍhā uvāa-parivāḍi-ghaḍia-pāsa-muhī
cāṇakka-ṇīti-rajjū ripu-saṃjamaṇ-ujjaā jaadi
4b
ṣaṅ-guṇa-saṃyoga-dṛḍhā upāya-paripāṭi-ghaṭita-pāśa-mukhī
cāṇakya-nīti-rajjū ripu-saṃyamano^dyatā jayati
4.8 tataḥ
praviśati
yathā-nirdiṣṭaḥ
sa-śastro
rākṣasaḥ
rākṣa
4.9 sā^sram
4.10 kaṣṭaṃ
bhoḥ
kaṣṭam
5
ucchinnā^śraya-kātare^va kulaṭā gotrā^ntaraṃ śrīr gatā
tām evā^nugatā gatā^nugatikās tyaktā^nurāgāḥ prajāḥ
āptair apy an-avāpta-pauruṣa-phalaiḥ kāryasya dhūr ujjhitā
kiṃ kurvantv atha vo^ttamā^ṅga-rahitair aṅgair iva sthīyate
6
patiṃ tyaktvā devaṃ bhuvana-patim uccair abhijanaṃ
gatā chidreṇa śrīr vṛṣalam avinīte^va vṛṣalī
sthirī-bhūtā cā^smin kim iha karavāma sthiram api
prayatnaṃ no yeṣāṃ viphalayati daivaṃ dviṣad iva
7
deve gate divam a-tad-vidha-mṛtyu-yogye
śaile^śvaraṃ tam adhikṛtya kṛtaḥ prayatnaḥ
tasmin hate tanayam asya tathā^py a-siddhir
daivaṃ hi nanda-kula-śatrur asau na vipraḥ
8
yo naṣṭān api bīja-nāśam adhunā śuśrūṣate svāminas
teṣāṃ vairibhir a-kṣataḥ katham asau sandhāsyate rākṣasaḥ
etāvad dhi viveka-śūnya-manasā mlecchena nā^locitaṃ
daiveno^pahatasya buddhir atha vā sarvā viparyasyati
9
śārṅgā^karṣā^vamukta-praśithila-kavikā-pragraheṇā^tra deśe
devenā^kāri citraṃ prajavita-turagaṃ bāṇa-mokṣaś caleṣu
asyām udyāna-rājau sthitam iha kathitaṃ rājabhis tair vine^tthaṃ
saṃpraty ālokyamānāḥ kusumapura-bhuvo bhūyasā duḥkhayanti
10
paurair aṅgulibhir nave^nduvad ahaṃ nirdiśyamānaḥ śanair
yo rāje^va purā purān niragamaṃ rājñāṃ sahasrair vṛtaḥ
bhūyaḥ saṃprati so 'ham eva nagare tatrai^va vandhya-śramo
jīrṇo^dyānakam eṣa taskara iva trāsād viśāmi drutam
11
viparyastaṃ saudhaṃ kulam iva mahā-rambha-racanaṃ
saraḥ śuṣkaṃ sādhor hṛdayam iva nāśena suhṛdām
phalair hīnā vṛkṣā viguṇa-vidhi-yogād iva nayās
tṛṇaiś channā bhūmir matir iva kunītair a-viduṣaḥ
12
kṣatā^ṅgīnāṃ tīkṣṇaiḥ paraśubhir udagraiḥ kṣiti-ruhāṃ
rujā kūjantīnām a-virata-kapoto^paruditaiḥ
sva-nirmoka-cchedaiḥ paricita-parikleśa-kṛpayā
śvasantaḥ śākhānāṃ vraṇam iva nibadhnanti phaṇinaḥ
13
antaḥ śarīra-pariśoṣam udagrayantaḥ
kīṭa-kṣatiṃ śucam ivā^ti-guruṃ vahantaḥ
chāyā-viyoga-malinā vyasane nimagnā
vṛkṣāḥ śmaśānam upagantum iva pravṛttāḥ
14
pramṛdgañ chrotṝṇāṃ śruti-patham a-sāraṃ gurutayā
bahutvāt prāsādaiḥ sapadi paripīto^jjhita iva
asau nāndī-nādaḥ paṭu-paṭaha-śaṅkha-dhvani-yuto
diśāṃ draṣṭuṃ dairghyaṃ prasarati sa-kautūhala iva
15
śrāvito 'smi śriyaṃ śatror
abhinīya ca darśitaḥ
anubhāvayituṃ manye
yatnaḥ saṃprati māṃ vidheḥ
puru
15.1 āsīṇo
aaṃ
15.2 jāva
ajja-cāṇakkā^desaṃ
saṃpādemi
15.1b āsīno
'yam
15.2b yāvad
ārya-cāṇakyā^deśaṃ
saṃpādayāmi
15.3 rākṣasam
a-paśyann
iva
tasyā^grato
rajju-pāśena
kaṇṭham
udbadhnāti
rākṣa
15.4 vilokya
15.5 aye
katham
ayam
ātmānam
udbadhnāti
15.6 aham
iva
duḥkhitas
tapasvī
15.7 bhavatu
pṛcchāmy
enam
15.8 upasṛtya
15.9 bhadra
kim
idam
anuṣṭhīyate
puruṣaḥ
15.10 sa-bāṣpam
15.11 ajja
jaṃ
pia-vaassa-viṇāsa-duḥkhido
ahmāriso
manda-bhaggo
aṇuciṭhṭhadi
15.11b ārya
yat
priya-vayasya-vināśa-duḥkhito
'smādṛśo
manda-bhāgyo
'nutiṣṭhati
rākṣa
15.12 ātma-gatam
15.13 prathamam
eva
mayā
jñātaṃ
nūnam
aham
ivā^rtas
tapasvīti
15.14 prakāśam
15.15 he
vyasana-sa-brahmacārin
yadi
na
guhyaṃ
nā^tibhārikaṃ
vā
tataḥ
śrotum
icchāmi
puru
15.16 ajja
ṇa
rahassaṃ
ṇā^diguruaṃ
kiṃ
du
ṇa
sakṇomi
pia-vaassa-viṇāsa-dukkhida-hiao
ettia-mettaṃ
vi
maraṇassa
kāla-haraṇaṃ
kāduṃ
15.16b ārya
na
rahasyaṃ
nā^tigurukaṃ
kiṃ
tu
na
śaknomi
priya-vayasya-vināśa-duḥkhita-hṛdaya
etāvan-mātram
api
maraṇasya
kāla-haraṇaṃ
kartum
rākṣa
15.17 niḥśvasyā^tma-gatam
15.18 kaṣṭam
ete
suhṛd-vyasaneṣu
paravad
udāsīnāḥ
pratyādiṣyāmahe
vayam
anena
15.19 prakāśam
15.20 bhadra
yadi
na
rahasyaṃ
nā^tiguru
vā
tac
chrotum
icchāmi
puru
15.21 aho
ṇibbandho
ajjassa
15.22 kā
gaī
15.23 ṇivedemi
15.24 atthi
dāva
ettha
ṇaare
maṇi-āra-seṭhṭhī
vihṇudāso
ṇāma
15.21b aho
nirbandha
āryasya
15.22b kā
gatiḥ
15.23b nivedayāmi
15.24b asti
tāvad
atra
nagare
maṇi-kāra-śreṣṭhī
viṣṇudāso
nāma
rākṣa
15.25 ātma-gatam
15.26 asti
viṣṇudāsaś
candanadāsasya
parama-suhṛt
15.27 prakāśam
15.28 kiṃ
tasya
puru
15.29 so
mama
pia-vaasso
15.29b sa
mama
priya-vayasyaḥ
rākṣa
15.30 sa-harṣam
ātma-gatam
15.31 aye
priya-vayasya
ity
āha
15.32 atyanta-sannikṛṣṭaḥ
saṃbandhaḥ
15.33 hanta
jñāsyati
candanadāsasya
vṛttāntam
puru
15.34 saṃpadaṃ
dīṇa-jaṇa-diṇṇā^bharaṇā^di-vihavo
jalaṇaṃ
pavesidu-kāmo
ṇaarādo
ṇikkanto
15.35 ahaṃ
vi
jāva
tassa
a-suṇidavvaṃ
ṇa
suṇemi
tāva
attāṇaṃ
ubbandhia
vāvādaiduṃ
imaṃ
jiṇṇ-ujjāṇaṃ
āado
15.34b saṃprati
dīna-jana-dattā^bharaṇā^di-vibhavo
jvalanaṃ
praveṣṭu-kāmo
nagarān
niṣkrāntaḥ
15.35b aham
api
yāvat
tasyā^'-śrotavyaṃ
na
śṛṇomi
tāvad
ātmānam
udbadhya
vyāpādayitum
idaṃ
jīrṇo^dyānam
āgataḥ
rākṣa
15.36 bhadra
agni-praveśe
suhṛdas
te
ko
hetuḥ
16
kim auṣadha-pathā^tigair upahato mahā-vyādhibhiḥ
puru
16.1 ṇahi
ṇahi
16.1b nahi
nahi
16
kim agni-viṣa-kalpayā narapater nirastaḥ krudhā
puru
16.2 ajja
santaṃ
pāvaṃ
santaṃ
pāvaṃ
16.3 candauttassa
jaṇa-vade
ṇa
ṇisaṃsā
paḍivattī
16.2b ārya
śāntaṃ
pāpaṃ
śāntaṃ
pāpam
16.3b candraguptasya
jana-pade
na
nṛśaṃsā
pratipattiḥ
16
a-labhyam anuraktavān kim ayam anya-nārī-janam
puru
16.4 karṇau
pidhāya
16.5 santaṃ
pāvaṃ
16.6 a-bhūmī
kkhu
eso
a-viṇaassa
16.5b śāntaṃ
pāpam
16.6b a-bhūmiḥ
khalv
eṣo
'-vinayasya
16
kim asya bhavato yathā suhṛda eva nāśo '-vaśaḥ
puru
16.7 ajja
aha
iṃ
16.7b ārya
atha
kim
rākṣa
16.8 sā^vegam
ātma-gatam
16.9 candanadāsasya
priya-suhṛd
iti
tasya
priya-suhṛd-vināśo
huta-bhuva-praveśa-hetur
iti
yat
satyaṃ
calitam
evā^ste
yukta-sneha-pakṣa-pātād
dhṛdayam
16.10 prakāśam
16.11 tad
vināśaṃ
ca
priya-suhṛd-vatsalatayā
martavye
vyavasitasya
su-caritaṃ
ca
vistareṇa
śrotum
icchāmi
puru
16.12 ajja
ado
a-varaṃ
ṇa
sakṇomi
manda-bhaggo
maraṇassa
vighnam
utpādeduṃ
16.12b ārya
ato
'-paraṃ
na
śaknomi
manda-bhāgyo
maraṇasya
vighnam
utpādayitum
rākṣa
16.13 bhadra
śravaṇīyāṃ
kathāṃ
kathya
puru
16.14 kā
gari
16.15 kiṃ
kādavvam
16.16 eso
kkhu
ṇivedemi
16.17 suṇodu
ajjo
16.14b kā
gatiḥ
16.15b kiṃ
kartavyam
16.16b eṣa
khalu
nivedayāmi
16.17b śṛṇotv
āryaḥ
rākṣa
16.18 bhadra
avahito
'smi
puru
16.19 atthi
ettha
ṇaare
maṇi-āra-seṭhṭhī
candaṇadāso
ṇāma
16.19b asti
iha
nagare
maṇi-kāra-śreṣṭhī
candanadāso
nāma
rākṣa
16.20 sa-viṣādam
ātma-gatam
16.21 etat
tad
apāvṛtam
asmac-choka-dīkṣā-dvāraṃ
daivena
16.22 hṛdaya
sthirī-bhava
kim
api
te
kaṣṭataram
ākarṇanīyam
asti
puru
16.23 so
edassa
vihṇudāsassa
pia-vaasso
hodi
16.23b sa
etasya
viṣṇudāsasya
priya-vayasyo
bhavati
rākṣa
16.24 sva-gatam
16.25 so
'yam
abhyarṇaḥ
śoka-vajra-pāto
hṛdayasya
puru
16.26 tado
vihṇudāseṇa
vaassa-siṇeha-sarisaṃ
ajja
viṇṇavido
candautto
16.26b tato
viṣṇudāsena
vayasya-sneha-sadṛśam
adya
vijñaptaś
candraguptaḥ
puru
16.28 deva
atthi
me
gehe
kuḍumba-bharṇa-pajjatto
attho
16.29 tassa
viṇimaeṇa
muñcijjadū
pia-vaasso
candaṇadāso
tti
16.28b deva
asti
me
gehe
kuṭumba-bharaṇa-paryāpto
'rthaḥ
16.29b tasya
vinimayena
mucyatāṃ
priya-vayasyaś
candanadāsa
iti
rākṣa
16.30 sva-gatam
16.31 sādhu
bho
viṣṇudāsa
sādhu
16.32 aho
darśito
mitra-snehaḥ
16.33 kutaḥ
17
pitṝn putrāḥ putrān paravad abhihiṃsanti pitaro
yad-arthaṃ sauhārdaṃ suhṛdi ca vimuñcanti suhṛdaḥ
priyaṃ moktuṃ tad yo vyasanam iva sadyo vyavasitaḥ
kṛtā^rtho 'yaṃ so 'rthas tava sati vaṇiktve 'pi vaṇijaḥ
puru
17.3 ajja
tado
evaṃ
bhaṇideṇa
candautteṇa
paḍibhaṇido
seṭhṭhī
vihṇudāso
ṇa
mae
atthassa
kālaṇeṇa
candaṇadāso
saṃjamito
kiṃ
du
pacchādido
aṇeṇa
amacca-rakkhasassa
ghara-aṇo
bahuso
jācideṇa
vi
ṇa
samappido
tti
17.4 tā
jadi
taṃ
samappedi
tado
atthi
se
mokkho
17.5 aṇṇahā
pāṇa-haro
se
daṇḍo
tti
17.6 evaṃ
bhaṇia
vajjha-ṭhṭhāṇaṃ
āṇavido
candaṇadāso
17.7 tado
jāva
vaassa-candaṇadāsassa
a-suṇidavvaṃ
ṇa
suṇomi
tāva
jalaṇaṃ
pavisāmi
tti
seṭhṭhī
vihṇudāso
ṇaarādo
ṇikkando
17.8 ahaṃ
vi
vihṇudāsassa
a-suṇidavvaṃ
jāva
ṇa
suṇomi
tāva
ubbandhia
attāṇaṃ
vāvādemi
tti
idaṃ
jiṇṇ-ujjāṇaṃ
āado
17.3b ārya
tata
evaṃ
bhaṇitena
candraguptena
pratibhaṇitaḥ
śreṣṭhī
viṣṇudāsaḥ
na
mayā^rthasya
kāraṇena
candanadāsaḥ
saṃyamitaḥ
kiṃ
tu
pracchādito
'nenā^mātya-rākṣasasya
gṛha-jano
bahuśo
yācitenā^pi
na
samarpita
iti
17.4b tad
yadi
taṃ
samarpayati
tadā^sty
asya
mokṣaḥ
17.5b anyathā
prāṇa-haro
'sya
daṇḍa
iti
17.6b evaṃ
bhaṇitvā
vadhya-sthānam
ānāyitaś
candanadāsaḥ
17.7b tato
yāvad
vayasya-candanadāsasyā^'-śrotavyaṃ
na
śṛṇomi
tāvaj
jvalanaṃ
praviśāmī^ti
śreṣṭhī
viṣṇudāso
nagarān
niṣkrāntaḥ
17.8b aham
api
viṣṇudāsasyā^'-śrotavyaṃ
yāvan
na
śṛṇomi
tāvad
udbadhyā^tmānaṃ
vyāpādayāmī^tī^daṃ
jīrṇo^dyānam
āgataḥ
rākṣa
17.9 bhadra
na
khalu
vyāpāditaś
candanadāsaḥ
puru
17.10 ajja
dāva
vāvādīadi
17.11 so
khu
saṃpadaṃ
puṇo
puṇo
amacca-rakkhasassa
ghara-aṇaṃ
jācīadi
17.12 ṇa
khu
so
mitta-vatsaladāe
samappedi
17.13 tā
ediṇā
kālaṇeṇa
ṇa
karemi
maraṇassa
kāla-haraṇam
17.10b adya
tāvad
vyāpādyate
17.11b sa
khalu
sāṃprataṃ
punaḥ
punar
amātya-rākṣasasya
gṛha-janaṃ
yācyate
17.12b na
khalu
sa
mitra-vatsalatayā
samarpayati
17.13b tad
etena
kāraṇena
na
karomi
maraṇasya
kāla-haraṇam
rākṣa
17.14 sa-harṣam
ātmā-gatam
17.15 sādhu
vayasya
candanadāsa
sādhu
18
śiber iva samudbhūtaṃ śaraṇā^gata-rakṣayā
nicīyate tvayā sādho yaśo 'pi suhṛdā vinā
puru
18.4 aha
uṇa
keṇa
uvāeṇa
ajjo
candaṇadāsaṃ
maraṇādo
mocedi
18.4b atha
punaḥ
keno^pāyenā^ryaś
candanadāsaṃ
maraṇān
mocayati
rākṣa
18.5 khaḍgam
ākṛṣya
18.6 nanv
anena
vyavasāya-suhṛdā
nistriṃśena
18.7 paśya
19
nistriṃśo 'yaṃ sa-jala-jala-da-vyoma-saṅkāśa-mūrtir
yuddha-śraddhā-pulakita iva prāpta-sakhyaḥ kareṇa
sattvo^tkarṣāt samara-nikaṣe dṛṣṭa-sāraḥ parair me
mitra-snehād vivaśam adhunā sāhase māṃ niyuṅkte
puru
19.1 ajja
evaṃ
seṭhṭhi-candaṇadāsa-jīvida-ppadāṇa-pisuṇidaṃ
visama-dasā-vipāka-ṇipaḍidaṃ
sādhu
ṇa
sakṇomi
tumaṃ
ṇiṇṇīa
paḍivattuṃ
kiṃ
sugihīda-ṇāmaheā
amacca-rakkhasa-pādā
tuhme
diṭhṭhiā
diṭhṭhā
ttī
19.2 tā
karehi
me
pasādaṃ
sandeha-ṇiṇṇaeṇa
19.1b ārya
evaṃ
śreṣṭhi-candanadāsa-jīvita-pradāna-piśunitaṃ
viṣama-daśā-vipāka-nipatitaṃ
sādhu
na
śaknomi
tvāṃ
nirṇīya
pratipattuṃ
kiṃ
sugṛhīta-nāmadheyā
amātya-rākṣasa-pādā
yūyaṃ
diṣṭyā
dṛṣṭā
iti
19.2b tat
kuru
me
prasādaṃ
sandeha-nirṇayena
19.3 iti
pādayoḥ
patati
rākṣa
19.4 so
'ham
anubhūta-bhartṛ-vaṃśa-vināśaḥ
suhṛd-vipatti-hetur
anāryo
durgṛhīta-nāmadheyo
yathā^rtho
rākṣasaḥ
puru
19.5 sa-harṣaṃ
punaḥ
pādayoḥ
patitvā
19.6 hīhīmāṇahe
diṭhṭhiā
diṭhṭho
si
19.6b āścaryaṃ
diṣṭyā
dṛṣṭo
'si
rākṣa
19.7 bhadra
uttiṣṭho^tiṣṭha
alam
idānī
kāla-haraṇena
19.8 nivedyatāṃ
viṣṇudāsāya
eṣa
rākṣasaś
candanadāsaṃ
maraṇān
mocayatī^ti
19.9 iti
nistriśo
'yam
iti
paṭhann
ākṛṣṭa-khaḍgaḥ
parikrāmati
puru
19.10 pādayor
nipatya
19.11 pasīdandu
amacca-pādāḥ
19.12 atthi
dāva
ettha
paḍhamaṃ
candautta-hadaeṇa
ajja-saaḍadāso
vajjha-ṭhṭhāṇaṃ
āṇatto
19.13 so
a
vajjha-ṭhṭhāṇādo
keṇa
vi
avaharia
des-antaraṃ
ṇīdo
19.14 tado
candautta-hadaeṇa
kīsa
eso
ppamādo
kido
tti
ajja-saaḍadāse
samujjalido
kova-vahnī
vādaa-jaṇa-ṇihaṇeṇa
nivvāvido
19.15 tado
pahudi
ghādaā
jaṃ
kiṃ
vi
gihida-satthaṃ
a-puvvaṃ
piṭhṭhado
vā
aggadāṃ
vā
pekkhanti
tado
attaṇo
jīvidaṃ
parirakkhanto
a-ppamattā
vajjha-ṭhṭhāṇe
vajjhaṃ
vāvādenti
19.16 tā
evaṃ
gihida-satthehiṃ
amacca-pādehiṃ
gacchantehiṃ
seṭhṭhi-candaṇadāsassa
vaho
tavarāido
hodi
19.11b prasīdantv
amātya-pādāḥ
19.12b asti
tāvad
atra
prathamaṃ
candragupta-hatakenā^rya-śakaṭadāso
vadhya-sthānam
ājñaptaḥ
19.13b sa
ca
vadhya-sthānāt
kenā^py
apahṛtya
deśā^ntaraṃ
nītaḥ
19.14b tataś
candragupta-hatakena
kasmād
eṣa
pramādaḥ
kṛta
iti
ārya-śakaṭadāse
samujjvalitaḥ
kopa-vahnir
ghātaka-jana-nidhanena
nirvāpitaḥ
19.15b tataḥ
prabhṛti
ghātakā
yaṃ
kam
api
gṛhīta-śastram
a-pūrvaṃ
pṛṣṭhato
vā
'grato
vā
prekṣante
tad
ātmano
jīvitaṃ
parirakṣanto
'-pramattā
vadhya-sthāne
vadhyaṃ
vyāpādayanti
19.16b tasmād
evaṃ
gṛhīta-śastrair
amātya-pādair
gacchadbhiḥ
śreṣṭhi-candanadāsasya
vadhas
tvarāyito
bhavati
19.17 niṣkrāntaḥ
rākṣa
19.18 sva-gatam
19.19 aho
dur-bodhaś
cāṇakya-baṭor
nīti-mārgaḥ
19.20 kutaḥ
20
yadi ca śakaṭo nītaḥ śatror matena mamā^ntikaṃ
kim iti nihatas tena krodhād vadhā^dhikṛto janaḥ
atha na kṛtakaṃ tādṛk kaṣṭaṃ kathaṃ nu vibhāvayed
iti mama matis tarkā^rūḍhā na paśyati niścayam
21
nā^yaṃ nistriṃśa-kālaḥ prathamam iha kṛte ghātakānāṃ vighāte
nītiḥ kālā^ntareṇa prakaṭayati phalaṃ kiṃ tayā kāryam atra
audāsīnyaṃ na yuktaṃ priya-suhṛdi gate mat-kṛte cā^ti-ghorāṃ
vyāpattiṃ jñātam asya sva-tanum aham imāṃ niṣkrayaṃ kalpayāmi
21.1 iti
niṣkrāntāḥ
sarve