0.1 nāndyante
tataḥ
praviśati
sūtradhāraḥ
1
pādaḥ pāyād upendrasya sarva-loko^tsavaḥ sa vaḥ
vyāviddho namucir yena tanu-tāmra-nakhena khe
nepathye
1.3 bho
bhoḥ
pratihārā^dhikṛtāḥ
mahā-rājo
duryodhanaḥ
samājñāpayati
sūtradhāraḥ
1.4 bhavatu
vijñātam
2
utpanne dhārtarāṣṭrāṇāṃ virodhe pāṇḍavaiḥ saha
mantra-śālāṃ racayati bhṛtyo duryodhanā^jñayā
2.1 niṣkrāntaḥ
2.2 sthāpanā
2.3 tataḥ
praviśati
kāñcukīyaḥ
kāñcukīyaḥ
2.4 bho
bhoḥ
pratihārā^dhikṛtāḥ
mahā-rājo
duryodhanaḥ
samājñāpayati
adya
sarva-pārthivaiḥ
saha
mantrayitum
icchāmi
2.5 tad
āhūyantāṃ
sarve
rājāna
iti
2.6 parikramyā^valokya
2.7 aye
ayaṃ
mahā-rājo
duryodhana
ita
evā^bhivartate
2.8 ya
eṣaḥ
3
śyāmo yuvā sita-dukūla-kṛto^ttarīyaḥ
sa-cchatra-cāmara-varo racitā^ṅga-rāgaḥ
śrīmān vibhūṣaṇa-maṇi-dyutir añjitā^ṅgo
nakṣatra-madhya iva parva-gataḥ śaśāṅkaḥ
4
uddhūta-roṣam iva me hṛdayaṃ sa-harṣaṃ
prāptaṃ raṇo^tsavam imaṃ sahasā vicintya
icchāmi pāṇḍava-bale vara-vāraṇānām
utkṛtta-danta-musalāni mukhāni kartum
kāñcukīyaḥ
4.1 jayatu
mahā-rājaḥ
4.2 mahā-rāja-śāsanāt
samānītaṃ
sarva-rāja-maṇḍalam
duryodhanaḥ
4.3 samyak
kṛtam
4.4 praviśa
tvam
avarodhanam
kāñcukīyaḥ
4.5 yad
ājñāpayati
mahā-rājaḥ
4.6 niṣkrāntaḥ
duryodhanaḥ
4.7 āryau
vaikarṇa-varṣadevau
4.8 ucyatām
asti
mamai^kādaśā^kṣauhiṇī-bala-samudayaḥ
4.9 asya
kaḥ
senā-patir
bhavitum
arhati
4.10 kiṃ
kim
āhatur
bhavantau
mahān
khalv
ayam
arthaḥ
4.11 mantrayitvā
vaktavyam
iti
4.12 sadṛśam
etat
4.13 tad
āgamyatāṃ
mantra-śālām
eva
praviśāmaḥ
4.14 ācārya
abhivādaye
4.15 praviśatu
bhavān
mantra-śālām
4.16 pitā-maha
abhivādaye
4.17 praviśatu
bhavān
mantra-śālām
4.18 mātula
abhivādaye
4.19 praviśatu
bhavān
mantra-śālām
4.20 āryau
vaikarṇa-varṣadevau
praviśatāṃ
bhavantau
4.21 bho
bhoḥ
sarva-kṣatriyāḥ
svairaṃ
praviśantu
bhavantaḥ
4.22 vayasya
karṇa
praviśāmas
tāvat
4.23 praviśya
4.24 ācārya
etat
kūrmā^sanam
āsyatām
4.25 pitā-maha
etat
siṃhā^sanam
āsyatām
4.26 mātula
etac
carmā^sanam
āsyatām
4.27 āryau
vaikarṇa-varṣadevau
āsātāṃ
bhavantau
4.28 bho
bhoḥ
sarva-kṣatriyāḥ
svairam
āsatāṃ
bhavantaḥ
4.29 kim
iti
kim
iti
mahā-rājo
nā^sta
iti
4.30 aho
sevā-dharmaḥ
4.31 nanv
ayam
aham
āse
4.32 vayasya
karṇa
tvam
api
āssva
4.33 upaviśya
4.34 āryau
vaikarṇa-varṣadevau
ucyatām
asti
mamai^kādaśā^kṣauhiṇī-bala-samudayaḥ
4.35 asya
kaḥ
senā-patir
bhavitum
arhatī^ti
4.36 kim
āhatur
bhavantau
atra-bhavān
gāndhāra-rājo
vakṣyatī^ti
4.37 bhavatu
mātulenā^bhidhīyatām
4.38 kim
āha
mātulaḥ
atra-bhavati
gāṅgeye
sthite
ko
'nyaḥ
senā-patir
bhavitum
arhatī^ti
4.39 samyag
āha
mātulaḥ
4.40 bhavatu
bhavatu
4.41 pitā-maha
eva
bhavatu
4.42 vayam
apy
etad
abhilaṣāmaḥ
5
senā-nināda-paṭaha-svana-śaṅkha-nādaiś
caṇḍā^nilā^hata-maho^dadhi-nāda-kalpaiḥ
gāṅgeya-mūrdhni patitair abhiṣeka-toyaiḥ
sārdhaṃ patantu hṛdayāni narā^dhipānām
5.1 praviśya
kāñcukīyaḥ
5.2 jayatu
mahā-rājaḥ
5.3 eṣa
khalu
pāṇḍava-skandhā^vārād
dautyenā^gataḥ
puruṣo^ttamo
nārāyaṇaḥ
duryodhanaḥ
5.4 mā
tāvad
bho
bādarāyaṇa
kiṃ
kiṃ
kaṃsa-bhṛtyo
dāmodaras
tava
puruṣo^ttamaḥ
5.5 sa
go-pālakas
tava
puruṣo^ttamaḥ
5.6 bārhadrathā^pahṛta-viṣaya-kīrtti
bhogas
tava
puruṣo^ttamaḥ
5.7 aho
pārthivā^sannam
āśritasya
bhṛtya-janasya
samudācāraḥ
5.8 sa-garvaṃ
khalv
asya
vacanam
5.9 ā
apadhvaṃsa
kāñcukīyaḥ
5.10 prasīdatu
mahā-rājaḥ
5.11 saṃbhrameṇa
samudācāro
vismṛtaḥ
5.12 pādayoḥ
patati
duryodhanaḥ
5.13 saṃbhrama
iti
5.14 ā
manuṣyāṇām
asty
eva
saṃbhramaḥ
5.15 uttiṣṭho^ttiṣṭha
kāñcukīyaḥ
5.16 anugṛhīto
'smi
duryodhanaḥ
5.17 idānīṃ
prasanno
'smi
5.18 ka
eṣa
dūtaḥ
prāptaḥ
kāñcukīyaḥ
5.19 dūtaḥ
prāptaḥ
keśavaḥ
duryodhanaḥ
5.20 keśava
iti
5.21 evam
eṣṭavyam
5.22 ayam
eva
samudācāraḥ
5.23 bho
bho
rājānaḥ
dautyenā^gatasya
keśavasya
kiṃ
yuktam
5.24 kim
āhur
bhavantaḥ
arghya-pradānena
pūjayitavyaḥ
keśava
iti
5.25 na
me
rocate
5.26 grahaṇam
asyā^tra
hitaṃ
paśyāmi
6
grahaṇam upagate tu vāsubhadre
hṛta-nayanā iva pāṇḍavā bhaveyuḥ
gati-mati-rahiteṣu pāṇḍaveṣu
kṣitir a-khilā^pi bhaven mamā^'-sapatnā
kāñcukīyaḥ
6.8 yad
ājñāpayati
mahā-rājaḥ
6.9 niṣkramya
praviśya
6.10 jayatu
mahā-rājaḥ
6.11 ayaṃ
sa
citra-paṭaḥ
duryodhanaḥ
6.12 mamā^grataḥ
prasāraya
kāñcukīyaḥ
6.13 yad
ājñāpayati
mahā-rajaḥ
6.14 prasārayati
duryodhanaḥ
6.15 aho
darśanīyo
'yaṃ
citra-paṭaḥ
6.16 eṣa
duḥśāsano
draupadīṃ
keśa-haste
gṛhītavān
6.17 eṣā
khalu
draupadī
7
duḥśāsana-parāmṛṣṭā sambhramo^tphulla-locanā
rāhu-vaktrā^ntara-gatā candra-lekhe^va śobhate
8
satya-dharma ghṛṇā^yukto dyūta-vibhraṣṭa-cetanaḥ
karoty apāṅga-vikṣepaiḥ śāntā^marṣaṃ vṛkodaram
9
roṣā^kulā^kṣaḥ sphuritā^dharo^ṣṭhas
tṛṇāya matvā ripu-maṇḍalaṃ tat
utsādayiṣyann iva sarva-rājñaḥ
śanaiḥ samākarṣati gāṇḍiva-jyām
10
kṛta-parikara-bandhau carma-nistriṃśa-hastau
paruṣita-mukha-rāgau spaṣṭa-daṣṭā^dharo^ṣṭhau
vigata-maraṇa-śaṅkau sa-tvaraṃ bhrātaraṃ me
harim iva mṛga-potau tejasā^bhiprayātau
11
nīco 'ham eva viparīta-matiḥ kathaṃ vā
roṣaṃ parityajatam adya nayā^'-naya-jñau
dyūtā^dhikāram avamānam a-mṛṣyamāṇāḥ
sattvā^dhikeṣu vacanīya-parākramāḥ syuḥ
12
akṣān kṣipan sa-kitavaṃ prahasan sa-garvaṃ
saṅkocayann iva mudaṃ dviṣatāṃ sva-kīrttyā
svairā^sano drupada-rāja-sutāṃ rudantīṃ
kākṣeṇa paśyati likhaty abhi-khāṃ naya-jñaḥ
kāñcukīyaḥ
12.8 jayatu
mahā-rājaḥ
duryodhanaḥ
12.9 bādarāyaṇa
ānīyatāṃ
sa
viha-ga-vāhana-mātra-vismito
dūtaḥ
kāñcukīyaḥ
12.10 yad
ājñāpayati
mahā-rājaḥ
12.11 niṣkrāntaḥ
duryodhanaḥ
12.12 vayasya
karṇa
13
prāptaḥ kilā^dya vacanād iha pāṇḍavānāṃ
dautyena bhṛtya iva kṛṣṇa-matiḥ sa kṛṣṇaḥ
śrotuṃ sakhe tvam api sajjaya kaṛṇa karṇau
nārī-mṛdūni vacanāni yudhiṣṭhirasya
13.1 tataḥ
praviśati
vāsudevaḥ
kāñcukīyaś
ca
vāsudevaḥ
13.2 adya
khalu
dharma-rāja-vacanād
dhanañjayā^'-kṛtrima-mitratayā
cā^hava-darpam
an-ukta-grāhiṇaṃ
suyodhanaṃ
prati
mayā^py
an-ucita-dautya-samayo
'nuṣṭhitaḥ
13.3 atha
ca
14
kṛṣṇā-parābhava-bhuvā ripu-vāhinī^bha-
kumbha-sthalī-dalana-tīkṣṇa-gadā-dharasya
bhīmasya kopa-śikhinā yudhi pārtha-pattri-
caṇḍā^nilaiś ca kuru-vaṃśa-vanaṃ vinaṣṭam
15
āvāsāḥ pārthivānāṃ sura-pura-sadṛśāḥ sva-cchanda-vihitā
vistīrṇāḥ śastra-śālā bahu-vidha-karaṇaiḥ śastrair upacitāḥ
heṣante mandurā-sthās turaga-vara-ghaṭā bṛṃhanti kariṇa
aiśvaryaṃ sphītam etat sva-jana-paribhavād āsanna-vilayam
16
duṣṭa-vādī guṇa-dveṣī śaṭhaḥ sva-jana-nir-dayaḥ
suyodhano hi māṃ dṛṣṭvā nai^va kāryaṃ kariṣyati
kāñcukīyaḥ
16.2 atha
kim
atha
kiṃ
16.3 praveṣṭum
arhati
padmanābhaḥ
vāsudevaḥ
16.4 praviśya
16.5 kathaṃ
kathaṃ
māṃ
dṛṣṭvā
saṃbhrāntāḥ
sarva-kṣatriyāḥ
16.6 alam
alaṃ
saṃbhrameṇa
16.7 svairam
āsatāṃ
bhavantaḥ
duryodhanaḥ
16.8 kathaṃ
kathaṃ
keśavaṃ
dṛṣṭvā
saṃbhrāntāḥ
sarva-kṣatriyāḥ
16.9 alam
alaṃ
saṃbhrameṇa
16.10 smaranīyaḥ
pūrvam
āśrāvito
daṇḍaḥ
16.11 nanv
aham
ājñaptā
vāsudevaḥ
16.12 bhoḥ
suyodhana
kim
āsse
duryodhanaḥ
16.13 āsanāt
patitvā
ātmagatam
16.14 su-vyaktaṃ
prāpta
eva
keśavaḥ
17
utsāhena matiṃ kṛtvā^py āsīno 'smi samāhitaḥ
keśavasya prabhāvena calito 'smy āsanād aham
vāsudevaḥ
17.4 ācārya
āsyatām
17.5 gāṅgeya-pra-mukhā
rājānaḥ
svairam
āsatāṃ
bhavantaḥ
17.6 vayam
apy
upaviśāmaḥ
17.7 upaviśya
17.8 aho
darśanīyo
'yaṃ
citra-paṭaḥ
17.9 mā
tāvat
17.10 draupadī-keśa-dharṣaṇam
atrā^likhitam
17.11 aho
tu
khalu
18
suyodhano 'yaṃ sva-janā^vamānaṃ parākramaṃ paśyati bāliśatvāt
ko nāma loke svayam ātma-doṣam udghāṭayen naṣṭa-ghṛṇaḥ sabhāsu
duryodhanaḥ
18.2 bādarāyaṇa
apanīyatāṃ
kila
citra-paṭaḥ
kāñcukīyaḥ
18.3 yad
ājñāpayati
mahā-rājaḥ
18.4 apanayati
duryodhanaḥ
18.5 bho
dūta
19
dharmā^tmajo vāyu-sutaś ca bhīmo bhrātā^rjuno me tridaśe^ndra-sūnuḥ
yamau ca tāv aśvi-sutau vinītau sarve sa-bhṛtyāḥ kuśalo^papannāḥ
vāsudevaḥ
19.1 sadṛśam
etad
gāndhārī-putrasya
19.2 atha
kim
atha
kim
19.3 kuśalinaḥ
sarve
19.4 bhavato
rājye
śarīre
bāhyā^bhyantare
ca
kuśalam
an-āmayaṃ
ca
pṛṣṭvā
vijñāpayanti
yudhiṣṭhirā^dayaḥ
pāṇḍavāḥ
20
anubhūtaṃ mahad duḥkhaṃ saṃpūrṇaḥ samayaḥ sa ca
asmākam api dharmyaṃ yad dāyādyaṃ tad vibhajyatām
duryodhanaḥ
20.2 kathaṃ
kathaṃ
dāyādyam
iti
21
vane pitṛvyo mṛgayā-prasaṅgataḥ kṛtā^parādho muni-śāpam āptavān
tadā-prabhṛty eva sa dāra-nisspṛhaḥ parā^tma-jānāṃ pitṛtāṃ kathaṃ vrajet
vāsudevaḥ
21.1 purā-vidaṃ
bhavantaṃ
pṛcchāmi
22
vicitravīryo viṣayī vipattiṃ
kṣayeṇa yātaḥ punar ambikāyām
vyāsena jāto dhṛtarāṣṭra eṣa
labheta rājyaṃ janakaḥ kathaṃ te
23
evaṃ paraspara-virodha-vivardhanena
śīghraṃ bhavet kuru-kulaṃ nṛ-pa nāma-śeṣam
tat kartum arhati bhavān apakrṣya roṣaṃ
yat tvāṃ yudhiṣṭhira-mukhāḥ praṇayād bruvanti
duryodhanaḥ
23.1 bho
dūta
na
jānāti
bhavān
rājya-vyavahāram
24
rājyaṃ nāma nṛ-pā^tma-jaiḥ sa-hṛdayair jitvā ripūn bhujyate
tal-loke na tu yācyate na tu punar dīnāya vā dīyate
kāṅkṣā cen nṛ-patitvam āptum a-cirāt kurvantu te sāhasaṃ
svairaṃ vā praviśantu śānta-matibhir juṣṭaṃ śamāyā^śramam
vāsudevaḥ
24.1 bhoḥ
suyodhana
alaṃ
bandhu-jane
puruṣam
abhidhātum
25
puṇya-sañcaya-samprāptām adhigamya nṛ-pa-śriyam
vañcayed yaḥ su-hṛd-bandhūn sa bhaved vi-phala-śramaḥ
26
sthālaṃ tava guror bhū-paṃ kaṃsaṃ prati na te dayā
katham asmākam evaṃ syāt teṣu nityā^pakāriṣu
vāsudevaḥ
26.1 alaṃ
tan
mad-doṣato
jñātum
27
kṛtvā putra-viyogā^rtāṃ bahuśo jananīṃ mama
vṛddhaṃ sva-pitaraṃ baddhvā hato 'yam mṛtyunā svayam
duryodhanaḥ
27.1 sarvathā
vañcitas
tvayā
kaṃsaḥ
27.2 alam
ātma-stavena
27.3 na
śauryam
etat
27.4 paśya
28
jāmātṛ-nāśa-vyasanā^bhitapte
roṣā^bhibhūte magadhe^śvare 'tha
palāyamānasya bhayā^turasya
śauryaṃ tad etat kva gataṃ tavā^sīt
vāsudevaḥ
28.1 bhoḥ
suyodhana
deśa-kālā^vasthā^pekṣitaṃ
khalu
śauryaṃ
nayā^nugāminām
28.2 iha
tiṣṭhatu
tāvad
asmad-gataḥ
parihāsaḥ
28.3 sva-kāryam
anuṣṭhīyatām
29
kartavyo bhrātṛṣu sneho vismartavyā guṇetarāḥ
sambandho bandhubhiḥ śreyān lokayor ubhayor api
30
devā^tma-jair manuṣyāṇāṃ kathaṃ vā bandhutā bhavet
piṣṭa-peṣaṇam etāvat paryāptaṃ chidyatāṃ kathā
31
prasādyamānaḥ sāmnā^yaṃ na sva-bhāvaṃ vimuñcati
hanta saṃkṣobhayāmy enaṃ vacobhiḥ paruṣā^kṣaraiḥ
duryodhanaḥ
31.3 na
jāne
vāsudevaḥ
31.4 bhoḥ
31.5 srūyatāṃ
32
kairātaṃ vapur āsthitaḥ paśu-patir yuddhena santoṣito
vahneḥ khāṇḍavam aśnataḥ sumahatī vṛṣtiḥ śaraiś chāditā
deve^ndrā^rti-karā nivātakavacā nītāḥ kṣayaṃ līlayā
nanv ekena tadā virāṭa-nagare bhīṣmā^dayo nirjitāḥ
33
nanu tvaṃ citrasenena nīyamāno nabhas-talam
vikrośan ghoṣa-yātrāyāṃ phalgunenai^va mokṣitaḥ
34
dātum arhasi mad-vākyād rājyā^rdhaṃ dhṛtarāṣṭra-ja
anyathā sāgarā^ntāṃ gāṃ hariṣyanti hi pāṇḍavāḥ
duryodhanaḥ
34.1 kathaṃ
katham
34.2 hariṣyanti
hi
pāṇḍavāḥ
35
praharati yadi yuddhe māruto bhīma-rūpī
praharati yadi sākṣāt pārtha-rūpeṇa śakraḥ
paruṣa-vacana-dakṣa tvad-vacobhir na dāsye
tṛṇam api pitṛ-bhukte vīrya-gupte sva-rājye
vāsudevaḥ
35.1 bhoḥ
kuru-kula-kalaṅka-bhūta
ayaśo-lubdha
vayaṃ
kila
tṛṇā^ntarā^bhibhāṣakāḥ
duryodhanaḥ
35.2 bho
go-pālaka
tṛṇā^ntarā^bhibhāṣyo
bhavān
36
avadhyāṃ pramadāṃ hatvā hayaṃ go-vṛṣam eva ca
mallān api su-nirlajjo vaktum icchasi sādhubhiḥ
vāsudevaḥ
36.1 bhoḥ
suyodhana
nanu
kṣipasi
mām
duryodhanaḥ
36.2 āḥ
abhāṣyas
tvam
37
aham avadhṛta-pāṇḍarā^tapatro dvija-vara-hasta-dhṛtā^mbu-sikta-mūrdhā
avanata-nṛ-pa-maṇḍalā^nuyātraiḥ saha kathayāmi bhavad-vidhair na bhāṣe
vāsudevaḥ
37.1 na
vyāharati
kila
māṃ
suyodhanaḥ
37.2 bhoḥ
38
śaṭha bāndhava-niḥsneha kāka kekara piṅgala
tvad-arthāt kuru-vaṃśo 'yam a-cirān nāśam eṣyati
duryodhanaḥ
38.2 kathaṃ
yāsyati
kila
keśavaḥ
38.3 duḥśāsana
durmarṣaṇa
durmukha
durbuddhe
duṣṭeśvara
dūta-samudācāram
atikrāntaḥ
keśavo
badhyatām
38.4 katham
a-śaktāḥ
38.5 duḥśāsana
na
samarthaḥ
khalv
asi
39
kari-turaga-nihantā kaṃsa-hantā sa kṛṣṇaḥ
paśu-pa-kula-nivāsād ānujīvyā^n-abhijñaḥ
hṛta-bhuja-bala-vīryaḥ pārthivānāṃ samakṣaṃ
sva-vacana-kṛta-doṣo badhyatām eṣa śīghram
vāsudevaḥ
39.6 kathaṃ
bandhu-kāmo
māṃ
kila
suyodhanaḥ
39.7 bhavatu
suyodhanasya
sāmarthyaṃ
paśyāmi
39.8 viśvarūpam
āsthitaḥ
duryodhanaḥ
39.9 bho
dūta
40
sṛjasi yadi samantād deva-māyāḥ sva-māyāḥ
praharasi yadi vā tvaṃ durnivāraiḥ surā^straiḥ
haya-gaja-vṛṣabhāṇāṃ pātanāj jāta-darpo
nara-pati-gaṇa-madhye badhyase tvaṃ mayā^dya
41
mat-kārmuko^dara-viniḥsṛta-bāṇa-jālair
viddha-kṣarat-kṣata-ja-rañjita-sarva-gātram
paśyantu pāṇḍu-tanayāḥ śibiro^panītaṃ
tvāṃ bāṣpa-ruddha-nayanāḥ pariniḥśvasantaḥ
41.1 niṣkrāntaḥ
vāsudevaḥ
41.2 bhavatu
pāṇḍavānāṃ
kāryam
eva
sādhayāmi
41.3 bhoḥ
sudarśana
itas
tāvat
41.4 tataḥ
praviśati
sudarśanaḥ
sudarśanaḥ
41.5 eṣa
bhoḥ
42
śrutvā giraṃ bhagavato vipula-prasādān
nirdhāvito 'smi parivārita-toya-daughaḥ
kasmin khalu prakupitaḥ kamalā^yatā^kṣaḥ
kasyā^dya mūrdhani mayā pravijṛmbhitavyam
43
a-vyaktā^dir a-cintyā^tmā loka-saṃrakṣaṇo^dyataḥ
eko 'neka-vapuḥ śrīmān dviṣad bala-niṣūdanaḥ
vāsudevaḥ
43.9 sudarśana
a-pratihata-parākramo
bhava
sudarśanaḥ
43.10 anugṛhīto
'smi
vāsudevaḥ
43.11 diṣṭyā
bhavān
karma-kāle
prāptaḥ
sudarśanaḥ
43.12 kathaṃ
kathaṃ
karma-kāla
iti
43.13 ājñāpayatu
bhavān
ājñāpayatu
44
kiṃ meru-mandara-kulaṃ parivartayāmi
saṃkṣobhayāmi sa-kalaṃ makarā^layaṃ vā
nakṣatra-vaṃśam a-khilaṃ bhuvi pātayāmi
nā^'-śakyam asti mama deva tava prasādāt
vāsudevaḥ
44.1 bhoḥ
sudarśana
itas
tāvat
44.2 bhoḥ
suyodhana
45
yadi lavaṇa-jalaṃ vā kandaraṃ vā girīṇāṃ
graha-gaṇa-caritaṃ vā vāyu-mārgaṃ prayāsi
mama bhuja-bala-yoga-prāpta-saṃjāta-vegaṃ
bhavatu capala cakraṃ kāla-cakraṃ tavā^dya
sudarśanaḥ
45.1 bhoḥ
suyodhana-hataka
45.2 iti
punar
vicārya
45.3 prasīdatu
prasīdatu
bhagavān
nārāyaṇaḥ
46
mahī-bhārā^panayanaṃ kartuṃ jātasya bhū-tale
asminn eva gate deva nanu syād vi-phalaḥ śramaḥ
vāsudevaḥ
46.1 sudarśana
roṣāt
samudācāro
nā^vekṣitaḥ
46.2 gamyatāṃ
sva-nilayam
eva
sudarśanaḥ
46.3 yad
ājñāpayati
bhagavān
nārāyaṇaḥ
46.4 kathaṃ
kathaṃ
go-pālaka
iti
46.5 tri-caraṇā^tikrānta-tri-loko
nārāyaṇaḥ
khalv
atra-bhavān
46.6 śaraṇaṃ
vrajantu
bhavantaḥ
46.7 yāvad
gacchāmi
46.8 aye
etad
bhagavad-āyudha-varaṃ
śārṅgaṃ
prāptam
47
tanu-mṛdu-lalitā^ṅgaṃ strī-sva-bhāvo^papannaṃ
hari-kara-dhṛta-madhyaṃ śatru-saṅghai^ka-kālaḥ
kanaka-khacita-pṛṣṭhaṃ bhāti kṛṣṇasya pārśve
nava-salila-da-pārśve cāru-vidyul-late^va
48
maṇi-kanaka-vicitrā citra-mālo^ttarīyā
sura-ripu-gaṇa-gātra-dhvaṃsane jāta-tṛṣṇā
giri-vara-taṭa-rūpā dur-nivārā^ti-vīryā
vrajati nabhasi śīghraṃ megha-bṛndā^nuyātrā
49
pūrṇe^ndu-kunda-kumudo^dara-hāra-gauro
nārāyaṇā^nana-saro-ja-kṛta-prasādaḥ
yasya svanaṃ pralaya-sāgara-ghoṣa-tulyaṃ
garbhā niśamya nipatanty asurā^ṅganānām
50
vanitā-vigraho yuddhe mahā^sura-bhayaṃ-karaḥ
prayāti gagane śīghraṃ maho^lke^va vibhāty ayam
51
so 'yaṃ khaḍgaḥ kharā^ṃśor apahasita-tanuḥ svaiḥ karair nandakā^khyaḥ
se^yaṃ kaumodakī yā sura-ripu-kaṭhino^raḥ-sthala-kṣoda-dakṣā
sai^ṣā śārṅgā^bhidhānā pralaya-ghana-rava-jyā-ravā cāpa-rekhā
so 'yaṃ gambhīra-ghoṣaḥ śaśi-kara-viśadaḥ śaṅkha-rāṭ pāñcajanyaḥ
52
he śārṅga kaumodaki pāñcajanya
daityā^nta-kṛn-nandaka śatru-vahne
praśānta-roṣo bhagavān murāriḥ
sva-sthānam evā^tra hi gaccha tāvat
53
surā^surāṇāṃ parikheda-labdhaṃ yenā^mṛtaṃ mātṛ-vimokṣaṇā^rtham
ācchinnam āsīd dviṣato murāres tvām udvahāmī^ti varo 'pi dattaḥ
54
ete
saṃbhrama-calan-makuṭo^ttamā^ṅgāḥ
ruṣṭe 'cyute vigata-kānti-guṇāḥ praśāntaṃ
śrutvā śrayanti sadanāni nivṛtta-tāpāḥ
vāsudevaḥ
54.3 yāvad
aham
api
pāṇḍava-śibiram
eva
yāsyāmi
nepathye
54.4 na
khalu
na
khalu
gantavyam
vāsudevaḥ
54.5 aye
vṛddha-rāja-svara
iva
54.6 bho
rājan
eṣa
sthito
'smi
54.7 tataḥ
praviśati
dhṛtarāṣṭraḥ
dhṛtarāṣṭraḥ
54.8 kva
nu
khalu
bhagavān
nārāyaṇaḥ
54.9 kva
nu
khalu
bhagavān
pāṇḍava-śreyas-karaḥ
54.10 kva
nu
khalu
bhagavān
vipra-priyaḥ
54.11 kva
nu
khalu
bhagavān
devakī-nandanaḥ
55
mama putrā^parādhāt tu śārṅga-pāṇe tavā^dhunā
etan me tridaśā^dhyakṣa pādayoḥ patitaṃ śiraḥ
vāsudevaḥ
55.2 hā
dhik
55.3 patito
'tra-bhavān
55.4 uttiṣṭho^ttiṣṭha
dhṛtarāṣṭraḥ
55.5 anugṛhīto
'smi
55.6 bhagavan
idam
arghyaṃ
pādyaṃ
ca
pratigṛhyatām
vāsudevaḥ
55.7 sarvaṃ
gṛhṇāmi
55.8 kiṃ
te
bhūyaḥ
priyam
upaharāmi
dhṛtarāṣṭraḥ
55.9 yadi
me
bhagavān
prasannaḥ
kim
ataḥ
param
icchāmi
vāsudevaḥ
55.10 gacchatu
bhavān
punardarśanāya
dhṛtarāṣṭraḥ
55.11 yad
ājñāpayati
bhagavān
nārāyaṇaḥ
55.12 niṣkrāntaḥ
56
imāṃ sāgara-paryantāṃ himavad-vindhya-kuṇḍalām
mahīm ekā^tapatrā^ṅkāṃ rāja-siṃhaḥ praśāstu naḥ
56.1 niṣkrāntāḥ
sarve
56.2 dūtavākyaṃ
samāptam