bhaṭaḥ
0.1 bho
bhoḥ
nivedyatāṃ
nivedyatāṃ
sarva-kṣatrā^cārya-purogāṇāṃ
kṣatriyāṇām
0.2 eṣa
hi
1
apāsya nārāyaṇa-cakra-jaṃ bhayaṃ
cira-pranaṣṭān paribhūya bāndhavān
dhanuḥ-sahāyaiḥ kurubhir na rakṣito
hṛto 'bhimanyuḥ kriyatāṃ vyapatrapā
1.2 tataḥ
praviśato
bhīṣmadronau
droṇaḥ
1.3 sūta
kathaya
kathaya
2
raṇa-bhuva upanītaḥ kena me śiṣya-putraḥ
ka iha mama śarais tair daivatair yoddhu-kāmaḥ
kathaya puruṣa-sāraṃ yāvad astraṃ balaṃ vā
balavata iva dūtāṃs tatra sampreṣayāmi
bhīṣmaḥ
2.1 sūta
kathaya
kathaya
3
bhagnā^payāneṣv an-abhijña-doṣas
tāruṇya-bhāvena vilambamānaḥ
kenai^ṣa hasti-grahaṇo^dyatena
yūthe prayāte kalabho gṛhītaḥ
3.1 tataḥ
praviśati
duryodhanaḥ
karṇaḥ
śakuniś
ca
duryodhanaḥ
3.2 sūta
kathaya
kathaya
3.3 kenā^panīto
'bhimanyuḥ
3.4 aham
evai^naṃ
mokṣayāmi
3.5 kutaḥ
4
mama hi pitṛbhir asya prastuto jñāti-bhedas
tad iha mama ca doṣo vaktṛbhiḥ pātanīyaḥ
atha ca mama sa putraḥ pāṇḍavānāṃ tu paścāt
sati ca kula-virodhe nā^parādhyanti bālaḥ
karṇaḥ
4.1 ati-snigdham
anurūpaṃ
cā^bhihitam
4.2 gāndhārī-mātaḥ
5
mā tāvat sva-jana-dhiyā tu bāla-bhāvād
vyāpannaḥ samara-mukhe tava priyā^rtham
asmābhir na ca parirakṣito 'bhimanyur
gṛhyantāṃ dhanur apanīya valkalāni
śakuniḥ
5.1 bahu-nāthaḥ
khalu
saubhadraḥ
5.2 mukta
eve^ti
sampradhāryatām
5.3 kutaḥ
6
muñced arjuna-putra ity avagato rājā virāṭaḥ svayaṃ
smṛtvā cā^dya raṇājirād apagataṃ muñcet sa dāmodaram
krodho^ddhūta-halāt pralamba-mathanād bhītena mucyeta vā
bhīmas tv enam ihā^nayed bala-mahān hatvā ripūn ūrjitān
droṇaḥ
6.1 sūta
kathaya
kathaya
6.2 katham
idānīṃ
gṛhītaḥ
7
paryasto 'sya ratho hayā nu capalāś cakrā^kṣamā medinī
tūṇī kṣīṇa-śare tvam asya viguṇo jyā-ccheda-vandhyaṃ dhanuḥ
etā daiva-kṛtā bhavanti rathināṃ yuddhā^śrayā vyāpado
bāṇair apy avakṛṣyate khalu paraiḥ svādhīna-śikṣas tu saḥ
sūtaḥ
7.1 āyuṣman
paruṣa-mayo
dhanur
vedaḥ
7.2 kim
āyuṣmatā
na
jñāyate
8
na cā^pi doṣā bhavatā^bhibhāṣitāḥ
sa cā^pi bāṇau^gha-mayo mahā-rathaḥ
avāta-cakra-pratimas tu me ratho
gṛhīta evā^patatā padātinā
sarve
8.1 kathaṃ
padātine^ti
8.2 atha
kīdṛśaḥ
sa
padātiḥ
sūtaḥ
8.3 kim
abhidhāsyāmi
rūpaṃ
vā
parākramaṃ
vā
bhīṣmaḥ
8.4 rūpeṇa
striyaḥ
kathyante
8.5 parākrameṇa
tu
puruṣāḥ
8.6 tat
parākramo
'syā^bhidhīyatām
9
kim-arthaṃ stūyate ko 'pi bhavatā garvitā^kṣaraiḥ
kathyatāṃ nā^sti me trāso yady eṣa pavano jave
sūtaḥ
9.1 śrotum
arhati
mahārājaḥ
9.2 tena
khalu
10
laṅghayitvā javenā^śvān nyasta āpaskare karaḥ
prasārita-haya-grīvo niṣkampaś ca rathaḥ sthitaḥ
bhīṣmaḥ
10.1 tena
hi
nyasyantām
āyudhāni
11
hṛta-pravego yadi vā na vā ratho
vṛkodarasyā^ṅka-gataḥ sa cintyatām
purā hi tena drupadā^tma-jāṃ haran
padātinai^vā^vajito jayadrathaḥ
droṇaḥ
11.1 samyag
āha
gāṅgeyaḥ
11.2 bālyo^padeśāt
prabhṛty
ahaṃ
tasya
javam
avagacchāmi
11.3 iṣv-astra-śālāyāṃ
hi
12
karṇāyate tena śare vimukte
vikampitaṃ tasya śiro mayo^ktam
gatvā tadā tena ca bāṇa-tulyam
a-prāpta-lakṣaḥ sa śaro gṛhītaḥ
śakuniḥ
12.1 aho
hāsyam
abhidhānam
13
nā^sty anyo balavāṃl loke sarvaṃ iṣṭeṣu kathyate
jaga-dvyāptān bhavantaḥ kiṃ sarve paśyanti pāṇḍavān
bhīṣmaḥ
13.1 gāndhārarāja
sarvam
anumānāt
kathyate
14
vayaṃ vyapāśritya raṇaṃ prayāmaḥ śastrāṇi cāpāni rathā^dhirūḍhāḥ
dvāv eva dorbhyāṃ samare prayātau halāyudhaś cai^va vṛkodaraś ca
15
ekenai^va vayaṃ bhagnāḥ sahasā sāhasa-priyāḥ
uttaraṃ ca tam apy eke kathayiṣyanti phalgunam
droṇaḥ
15.1 bho
gāndhārarāja
atrā^pi
tāvad
bhavataḥ
sandehaḥ
16
kim uttareṇā^pi raṇe vikṛṣyate
nisṛṣṭa-śuṣkā śani-garjitaṃ dhanuḥ
kim uttarasyā^pi śarair hṛtā^tapaḥ
kṛto muhūrtā^stamito divākaraḥ
bhīṣmaḥ
16.1 gāndhārīmātaḥ
vispaṣṭaṃ
khalu
kathyate
16.2 na
nu
jānīte
bhavān
17
bāṇapuṅkhākṣarair vākyair jyā-jihvā-parivartibhiḥ
vikṛṣṭaṃ khalu pārthena na ca śrotraṃ prayacchati
17.1 praviśya
sūtaḥ
17.2 jayatv
āyuṣmān
17.3 śānti-karmā^nuṣṭhīyatām
18
ucitaṃ te purā kartuṃ dhvaje bāṇa-pradharṣite
ayaṃ hi bāṇaḥ kasyā^pi puṅkhe nāmā^bhidhīyate
bhīṣmaḥ
18.3 gṛhītvā
nirīkṣya
18.4 vatsa
gāndhārarāja
jarā-śithilaṃ
me
cakṣuḥ
18.5 vācyatām
ayaṃ
śaraḥ
śakuniḥ
18.6 gṛhītvānuvācya
18.7 arjunasya
18.8 iti
kṣipati
18.9 droṇasya
pādayoḥ
patati
droṇaḥ
18.10 śaraṃ
gṛhītvā
18.11 ehy
ehi
vatsa
19
eṣa śiṣyeṇa me kṣipto gāṅgeyaṃ vandituṃ śaraḥ
pādayoḥ patito bhūmau māṃ krameṇā^bhivanditum
20
yaudhaḥ syād arjuno nāma tenā^yaṃ co^jjhitaḥ śaraḥ
likhitaṃ co^ttareṇā^pi prakāśam upanīyatām
21
teṣāṃ rājya-pradānā^rtham anṛtaṃ kathyate yadi
rājyasyā^rdhaṃ pradāsyāmi yāvad dṛṣṭe yudhiṣṭhire
21.1 praviśya
bhaṭaḥ
21.2 jayatu
mahārājaḥ
21.3 virāṭa-nagarād
dūtaḥ
prāptaḥ
duryodhanaḥ
21.4 praveśyatām
bhaṭaḥ
21.5 yad
ājñāpayati
mahārājaḥ
21.6 niṣkrāntaḥ
22
adhvānam alpam ati-mukta-javais turaṅgair
āgacchatā pathi rathena vilambitaṃ me
kaunteya-bāṇa-nihatair dviradaiḥ samantād
duḥkhena yānti turagā viṣamā hi bhūmiḥ
droṇaḥ
22.4 kim
āha
tatrabhavān
virāṭe^śvaraḥ
uttaraḥ
22.5 nā^haṃ
tatrabhavatā
preṣitaḥ
droṇaḥ
22.6 atha
kena
tvaṃ
preṣitaḥ
uttaraḥ
22.7 tatrabhavatā
yudhiṣṭhireṇa
droṇaḥ
22.8 kim
āha
dharmarājaḥ
23
uttarā me snuṣā labdhā pratīkṣe rāja-maṇḍalam
tatrai^va kim ihai^vā^stu vivāhaḥ kva pravartatām
śakuniḥ
23.1 tatrai^va
tatrai^va
24
ity arthaṃ vayam ānītāḥ pañcarātro 'pi vartate
dharmeṇā^varjitā bhikṣā dharmeṇai^va pradīyatām
25
bāḍhaṃ dattaṃ mayā rājyaṃ pāṇḍavebhyo yathā-puram
mṛte 'pi hi narāḥ sarve satye tiṣṭhanti tiṣṭhati
26
hanta sarve prasannāḥ smaḥ pravṛddha-kula-saṅgrahāḥ
imām api mahīṃ kṛtsnāṃ rājasiṃhaḥ praśāstu naḥ
26.1 niṣkrāntāḥ
sarve